Wist je dat steeds meer werknemers in Nederland uitvallen door psychische klachten? De duur van het verzuim neemt daarbij ook toe. Wie psychisch leed effectief wil bestrijden en de mentale weerbaarheid wil vergroten, dient een goede behandelaar te zoeken. Daarom hebben we – op basis van actueel neurowetenschappelijk onderzoek – de negen meest gemaakte fouten bij de keuze voor een behandelaar op een rij gezet. Voorkom deze fouten, zodat je zeker weet dat je een behandelaar kiest die wél effectief is.

Komt psychisch leed veel voor?
Psychisch leed kent vele vormen. Jaarlijks wordt twaalf procent van de bevolking getroffen door een depressie of angststoornis. Posttraumatische stress stoornis (PTSS), anorexia en suïcide zijn voorbeelden van vaak voorkomende, tragische uitingen van psychisch leed. Stress en burnout zijn in Nederland beroepsziekte nummer één. Zij raken jaarlijks ruim 1,3 miljoen mensen.

Wat kost psychisch verzuim?
Psychisch verzuim is bijzonder kostbaar voor bedrijven. De cijfers op een rijtje:
– De duur van verzuim door psychische klachten is gemiddeld 4,5 maand, bij een burnout is het gemiddelde 9,5 maand;
– Bij ongeveer een op de vier meldingen van ziekteverzuim, is een burnout de oorzaak. Psychisch verzuim (dus ook stressklachten) is in totaal verantwoordelijk voor 30 tot 65% van het verzuim;
– De totale kosten voor hoge werkdruk en overmatige stress komen per 1000 fte uit op 9,1 miljoen euro, zo berekende TNO.

Met andere woorden: het is van groot belang om het psychisch leed in organisaties terug te dringen. Zorg dus dat je deze negen meest gemaakte fouten bij de keuze voor een behandelaar van psychische klachten vermijdt.

Fout 1: Leren omgaan met stress
Sommige zorgaanbieders of behandelaars willen cliënten leren omgaan met langdurige stress. Dat klinkt nobel, maar langdurige stress is letterlijk giftig voor lichaam en hersenen.

‘Leren omgaan’ met langdurige stress is ongeveer hetzelfde als de pijn verbijten van een splinter, in plaats van deze er gewoon uit te halen. Net zoals een splinter kan leiden tot complicaties als infecties, zorgt langdurige stress voor psychisch verzuim. De neurowetenschap biedt voldoende kennis om de ‘splinter van stress’ te verwijderen, om verdere complicaties te voorkomen.

Fout 2: Kiezen voor praatsessies bij te veel stress
Stress kan verschillende oorzaken hebben. Niet alleen een drukke baan zorgt voor veel stress, maar ook een verhuizing, scheiden of het verlies van een dierbare. Praten als oplossing voor stress is schadelijk. Dat komt doordat het deel van je hersenen (neocortex) dat nodig is om zelfreflectie toe te passen en te praten als eerste beschadigd raakt bij te veel stress.

Praten over problemen heeft daardoor een averechts effect en maakt de psychische klachten alleen maar erger. Bovendien wordt de oorzaak van de klachten herbeleefd en ook dat verergert de toestand van de werknemer. Kies dus niet voor praatsessies als behandeling.

Fout 3: Wachten met de behandeling
Een veelgehoord misverstand is dat het zinnig is om te wachten met de aanpak van psychische klachten zoals een burnout ‘omdat mensen moeten wennen aan het feit dat ze een burnout hebben’. Het tegendeel is waar. Wachten met de behandeling heeft een negatief effect op het genezingsproces.

Inventariseer de capaciteit en wachttijden bij de behandelaar, zodat er niet onnodig gewacht wordt met het starten van een behandeling. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het langer wachten met het aanpakken van de problemen, de behandeling lastiger en tijdrovender maakt.

Fout 4: Niet genoeg tijd
Let de behandelaar op de tijd of neemt de behandelaar de tijd? De cliënt wil tijdens iedere sessie een stap naar genezing van het psychische klachten zetten. Daarvoor moet zoveel tijd genomen worden als nodig. Daarbij geldt: ‘langzaam = snel’. Als iedere stap in het behandeltraject goed is, verloopt het herstel sneller.

Aanbieders die de tijd inperken, bijvoorbeeld in sessies van 50 minuten, zijn meestal niet in staat om de kern te raken en de cliënt echt te geven wat hij/zij nodig heeft. Zoek een behandelaar die genoeg tijd neemt om echte stappen te zetten.

Fout 5: Geen contact met werkgever
Het is een fabeltje dat het helpt om werknemers geen contact met hun werkgever te laten hebben na het ontstaan van psychische klachten. Het vermijden van contact met de werkgever heeft juist een averechts effect, omdat het werknemers het gevoel geeft dat zij aan hun lot worden overgelaten. Hierdoor verslechtert niet alleen de toestand van de werknemer, ook de werkrelatie tussen de werkgever en werknemer komt onder druk te staan.

Fout 6: Wennen aan psychische klachten
‘Wennen aan psychische klachten’ voegt niets toe. Sterker nog: het verergert de klachten, omdat er niets wordt gedaan aan de malende, willekeurige en negatieve gedachten waar de werknemer last van heeft. Behandelaars die adviseren om iemand te laten wennen aan psychische klachten, verergeren (onbedoeld) de toestand van de werknemer.

Fout 7: Ervaringsdeskundigen
‘Behandelaar van burnout of andere psychische klachten’ is geen beschermde titel, waardoor iedereen zich zo mag noemen. Veel behandelaars blijken in feite ervaringsdeskundige. Ze hebben ooit zelf een burnout of psychische klachten gehad, zijn hieruit gekomen en geloven dat hun genezing de optimale behandelmethode is.

Iedere cliënt is uniek en heeft een eigen benadering nodig. Er bestaat geen ‘one size fits all’. Er zijn wél neurofysiologische principes, manieren waarop onze hersenen werken, die gerespecteerd dienen te worden bij de behandeling van psychisch verzuim. Het ervaren van psychische klachten leert je daar helaas niets over.

Fout 8: Herstellen van psychisch verzuim heeft tijd nodig
Sommige behandelaars gaan ervan uit dat psychisch verzuim 4,5 maanden moet duren en dat ruim 9 maanden verzuim bij een burnout ‘echt nodig’ is.

Het is echter een misverstand dat het verzuim zo lang moet duren. De crux van het oplossen van psychische klachten zoals een burnout is dat de automatische piloot in het onbewuste deel van onze hersenen wordt aangepast. Als dat goed gebeurt, is de feitelijke oorzaak van psychisch verzuim opgeruimd. Dan verloopt het herstel veel sneller dan negen maanden, vaak tweemaal zo snel. Dat is niet alleen fijn voor de zieke medewerker, maar ook voor de organisatie die daardoor duizenden euro’s kan besparen.

Fout 9: Kiezen voor conventionele therapieën
Binnen de neurowetenschappen zijn de laatste decennia baanbrekende ontdekkingen gedaan. Hier zijn nieuwe behandelingen uit voortgekomen. Uit onderzoek naar conventionele therapieën, die vaak verouderde kennis en inzichten is gebaseerd, blijkt dat er geen verschil in resultaat is tussen het behandelen van psychisch verzuim of niets doen. Het duurt beide veel te lang; bij een burnout ruim negen maanden en bij ander psychisch verzuim meer dan vier maanden.

Conventionele therapieën werken vooral met het bewuste brein, de neocortex, dat maar voor vijf procent verantwoordelijk is voor ons gedrag. Dat verklaart waarom deze methoden zoveel tijd kosten. 95% van ons gedrag komt uit ons onbewuste brein en dit deel van onze hersenen verwerkt 1 miljoen keer meer informatie (!) dan de neocortex. Het ‘wint’ dus altijd van het bewuste brein. Kies daarom voor een zorgaanbieder die als onderdeel van de behandeling met het onbewuste brein werkt.