Psycholoog deelt tips om psychisch verzuim en burnouts te verminderen

Het aantal mensen dat uitvalt met psychische klachten en de duur van het verzuim neemt elk jaar toe. Dat komt mede omdat de behandeling van psychische aandoeningen niet effectief is, zo blijkt uit een paraplustudie onder 650.000 patiënten. Ellen Botman, psycholoog en CEO van Happy Brain® Clinics, deelt drie inzichten die bedrijfsartsen kunnen helpen om de verzuimduur bij burnouts te verkorten of verzuim te voorkomen.

Huidige behandelingen schieten te kort

Om de effectiviteit van behandelmethodes te beoordelen, worden vaak meerdere onderzoeken met elkaar vergeleken in zogenoemde meta-analyses. “Vorig jaar is er een paraplu-review afgerond, waarin 102 meta-analyses van in totaal 3.782 medische onderzoeken zijn vergeleken onder meer dan 650.000 patiënten (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/wps.20941). Deze review toont aan dat de inzet van psychotherapie en medicatie bij mentale aandoeningen niet effectief is”, aldus Botman.

Volgens de psycholoog blijkt ook uit de jaarlijkse cijfers van TNO/ArboNed en CBS dat de huidige behandelingen niet effectief zijn. Botman: “De huidige behandeling van stress en burnout bestaat uit praten, cognitieve gedragstherapie en/of het voorschrijven van antidepressiva. Dat blijkt niet te werken, want het aantal burnouts en de duur ervan neemt jaarlijks toe. Er is dus een paradigmashift in de behandeling nodig. Hoog tijd dat bedrijven slimmer omgaan met burnouts en psychisch verzuim, want er is veel mentaal én fysiek welzijn, arbeidsvreugde en geld mee gemoeid.”


Drie tips – in chronologische volgorde – om burnouts effectiever te bestrijden

1: Zet in op het onbewuste brein
“Het onbewuste brein is verantwoordelijk voor 95% van ons gedrag. Ervaringen die in het onbewuste deel van het brein zijn opgeslagen, kunnen als triggers voor stressreacties fungeren in het lijf en de hersenen. Door die triggers te verwijderen uit het onbewuste deel van het brein, wordt de veerkracht en weerbaarheid vergroot en kunnen mensen beter met stress omgaan. Besteed bij de burnout-aanpak dus aandacht aan het onbewuste deel van het brein.”

2. Breng de sociale context van het individu op orde
“Een burnout ontstaat nooit alleen door een te hoge werkdruk, maar wordt vaak veroorzaakt door een combinatie van factoren. Iemands sociale context, dus het gezin, iemands thuissituatie, de relatie met collega’s, speelt daarbij een grote rol. Als die context uit balans is, dan vermindert dat iemands draagkracht. Daarom is het belangrijk om die systemen weer in balans te brengen. De sociale context zou dus niet over het hoofd gezien moeten worden.”

3. Zorg voor psycho-educatie
“Hoe zorg je ervoor dat degene bij wie de triggers uit het onbewuste brein zijn verwijderd, en bij wie de sociale context in balans is gebracht, het effect van de behandelingen vasthoudt in de toekomst? Door iemand te leren wat er in lijf en hersenen gebeurt als hij of zij te veel stress ervaart. Zo krijgt iemand inzicht in zijn cognitieve processen en leert op tijd signalen van te veel stress herkennen. Zo kan diegene tijdig ingrijpen om een nieuwe burnout te voorkomen. Daarom is psycho-educatie een belangrijk onderdeel van een burnout-behandeling. Dit is echter pas zinvol als het stressniveau voldoende is gedaald. Daarvóór is het belasten van de hersenen met informatie een no-go, omdat de stress een te groot beslag legt op het functioneren van het rationele deel van de hersenen.”